Op een etiket van voedingsproducten staat veel informatie, echter is niet alle informatie even belangrijk. Vaak lees je op een etiket ‘0% vet’, ‘’suikervrij’ en bewuste keuze-logo’s. Vaak sta je lang in de supermarkt te staren naar de verpakkingen. Als snel denk je een goede keuze te hebben gemaakt, maar vaak word je alsnog misleid door de informatie die geschreven staat op het voedingsetiket. Weet jij hoe je een voedingsetiket moet lezen en waar moet je op letten bij het maken van de juiste keuze? We geven je enkele tips om je hierbij verder te helpen!
Informatie op de voorkant
- Op verpakkingen kunnen claims staan. Een claim is een bewezen bewering over de eigenschap van een product. Claims kunnen worden onderverdeeld in twee soorten: voedingsclaims (beweren dat een voedingsmiddel een bepaalde goede samenstelling heeft) en gezondheidsclaims (beweren dat een voedingsmiddel voordelig is voor de gezondheid). Het gebruik van claims is in Europese wetgeving geregeld. Fabrikanten mogen een claim alleen gebruiken als deze op de Europese lijst van goedgekeurde claims voorkomt. Omdat voedingsclaims zo eenduidig zijn hoeven deze niet door de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA) worden beoordeeld. Wel moeten zij op de lijst voorkomen. Gezondheidsclaims worden wel door de EFSA beoordeeld.
- Het gebruik van keurmerken op de verpakking of het etiket kan helpen bij het maken van een gezonde of duurzame keuze. Zo zijn er verschillende keurmerken met ieder zijn eigen betekenis.
- Referentie-inname: wettelijk vastgelegde richtwaarden voor een gebalanceerd voedingspatroon. Het geeft aan hoeveel energie, voedingstoffen, vitamines en mineralen een gemiddelde volwassen per dag nodig heeft of wat maximaal past binnen een gezond voedingspatroon. Voorop de verpakking staat vaak een icoon dat laat zien hoeveel procent van de referentie-inname in het product zit. Het icoon laat zien hoeveel 1 portie bijdraagt aan de referentie-inname.
Informatie op de zijkant/achterkant
- Ingrediënten lijst: bevat de grondstoffen waarmee het product is samengesteld. Het ingrediënt dat het meest in het product zit, staat vooraan, het product dat er het minst inzit staat achteraan. In de ingrediënten lijst worden ook allergenen, aroma’s en additieven benoemd. Hoe langer de lijst met ingrediënten, hoe meer kans dat er geur,- kleur- en smaakstoffen, stiekeme suikers of extra vetten in zijn gestopt. Over het algemeen zijn producten met maar een of enkele ingrediënten het gezondst.
- Voedingswaarde: de optelsom van de verschillende voedingsstoffen. Deze waarde vertelt je wat er in een voedingsmiddel zit. Desbetreffende voedingsstoffen bestaat uit twee verschillende groepen, namelijk:
- Macronutriënten (macro = groot): eiwitten, vetten, koolhydraten en vocht. Macronutriënten leveren energie. Over het algemeen geldt dat iedere calorie telt. Het maakt voor lichaam niet uit waar de calorieën vandaan komen. Wel is het zo dat verschillende voedingsstoffen op een verschillende manier invloed hebben op de verzadiging.
- Micronutriënten (micro = klein): vitamines en mineralen. Micronutriënten leveren geen calorieën, ze leveren geen energie maar alleen voedingsstoffen voor het lichaam.
Op etiketten staan in veel gevallen en verplichte voedingswaardevermelding. Dit volgens de wetgeving. Deze verplichte voedingswaardevermelding omdat de volgende items:
- Energie (kJ/kcal)
- Vetten
- (waarvan) verzadigde vetzuren
- Koolhydraten
- (waarvan) suikers
- Eiwitten
- Zouten
- Bewaaradvies: vermeld hoe het product het beste bewaard kan worden.
- Fabrikant/importeur: de naam en het adres van de fabrikant of de importeur staan altijd op de verpakking vermeld.
- Inhoud: dit betreft de netto-hoeveelheid (of het aantal stuks). Het symbool ‘e’ wordt hierbij vaker benoemd. Dit symbool staat voor ‘estimated’, ofwel: de inhoud is geschat op de gegeven hoeveelheid.
- EU-ovaal: fabrikanten die dierlijke producten gebruiken moeten door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) erkend zijn. Dit kun je zien aan het nummer in het EU-ovaal.
- Streepjescode/barcode: de code bestaat uit 13 cijfers. De eerste 2 of 3 cijfers zeggen in welk land de code is uitgegeven. Dat hoeft niet het land te zijn waar het geproduceerd is. De code voor Nederland is 87.
Veel mensen kijken in de voedingswaardetabel naar de hoeveelheid calorieën die een product bevat. Sommige wellicht ook naar de hoeveelheid vet en suiker. Het lijkt niet zo heel moeilijk, maar pas op ook hier zit een schuilt iets achter.
Wie overkomt het niet? Iedereen laat zich uiteindelijk beïnvloeden door hetgeen geschreven staat op een voedingsetiket! Ook jij laat je hier in mee slepen!
Hoe worden koolhydraten weergegeven op een voedingsetiket?
Koolhydraten en suikers worden doorgaans vaak met elkaar verward. Dit komt doordat koolhydraten uit suikers én zetmeel bestaan. Het is daarom niet gek dat veel consumenten zich afvragen hoe koolhydraten worden weergegeven op een voedingsetiket. Het antwoord is: koolhydraten, waarvan suikers. Om verwarring te voorkomen is het wel zo handig te weten dat suikers koolhydraten zijn, maar niet alle koolhydraten suikers zijn.
Hoe moet je een voedingsetiket lezen?
Het is belangrijk om verschillende producten met elkaar te vergelijken want ook hier zitten grote verschillen in. Jij bent als consument sterk beïnvloedbaar als het gaat om het maken van een keuze ten aanzien van gezonde voeding. Laat je hierin niet al te veel leiden door de verpakking van voedingsproducten, maar leer het lezen van het etiket van voedingsproducten. Het etiket geeft je inzicht in hoe gezond het voedingsproduct is. Zo geeft het informatie over de voedingswaarde, referentie-inname en bevat het voedingsproduct een ingrediëntenlijst. Dit geeft je informatie over de stoffen die gebruikt zijn om het product tot stand te brengen. De ingrediëntenlijst geeft je als laatste een waardevolle indruk over hoe gezond het product is. De ingrediëntenlijst bevat namelijk verborgen informatie; de ingrediënten staat op volgorde van hoeveelheid. Het eerste ingrediënt is het meest aanwezig en het laatste ingrediënt het minst. Vooral producten waarop suiker helemaal vooraan staat kun je dus beter vermijden!
Hiernaast mag de fabrikant ook gebruik maken van verschillende beweringen en voedingsclaims. Deze beweringen of claims hoeven niet altijd wettelijk vastgesteld te zijn. Denk hierbij aan beweringen als: ‘vers’, ‘ambachtelijk’, ‘volgens oud recept’, ‘natuurlijk’, ‘nu verbeterd’ (betekent niet gezond(er)), ‘light’ (betekent niet caloriearm), geen toegevoegde suikers (betekent niet suikervrij). Deze claims moeten wel altijd bewezen zijn en dus voorkomen op de Europese lijst van goedgekeurde claims. Maar laat je hierdoor niet verleiden!